Analiz nə üçün istifadə olunur?
Kəskin və ya xroniki pankreatitin və pankreası təsir edən digər xəstəliklərin diaqnostikası üçün lipaz testi (tez-tez amilaza testi, başqa bir pankreas fermenti ilə birlikdə) istifadə olunur.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
- Bu tədqiqat pankreas patologiyasının əlamətləri olduqda aparılır: qarın və kürəkdə şiddətli ağrı ("qurşaq ağrısı"), temperaturun artması, iştahsızlıq, qusma.
- Müalicənin effektivliyinə nəzarət etmək, həmçinin mədəaltı vəzi xəstəliklərində lipaz aktivliyinin artdığını və ya azaldığını öyrənmək üçün lipaza testi təyin oluna bilər.
Artmasına səbəb olan hallar:
- Pankreatitin kəskin forması;
- Müxtəlif səbəblər nəticəsində (daş və ya dərman preparatlarının təsiri ilə baş verən spazm), pankreas axacağının tıxanması;
- Deşilmiş peptik xora;
- Mədəaltı vəzinin karsinoması.
- Kəskin pankreatit. Lipaza mədəaltı vəzinin zədələnməsindən 2-6 saat sonra yüksəlməyə başlayır, 12-30 saatda pik həddə çatır və adətən 2-4 gün ərzində tədricən azalır.
- Kəskin pankreatit əsasən öd kisəsində daş və alkoqoldan sui-istifadə nəticəsində baş verir.
- Xroniki pankreatit. Xroniki pankreatitdə lipaz aktivliyi ilkin olaraq orta dərəcədə yüksəlir, lakin sonra pankreas lezyonu pisləşdikcə azalıb normala qayıda bilər. Xroniki pankreatitin əsas səbəbi xroniki alkoqolizmdir.
- Pankreasın travması.
- Pankreas xərçəngi.
- Pankreas kanalının tıxanması (daş, çapıq).
Lipaza aktivliyinin azalmasının səbəbləri:
- Pankreas funksiyasının azalması;
- Pankreasın kistik fibrozu (kistik fibroz) xarici sekresiya vəzilərinin (ağciyərlər, mədə-bağırsaq traktının) zədələnməsi ilə əlaqəli ağır irsi xəstəlikdir;
- Pankreasın çıxarılması.
Nəticəyə nə təsir edə bilər?
- Captopril, kortikosteroidlər, oral kontraseptivlər, furosemid, ibuprofen, narkotik analjeziklər, heparin lipazın aktivliyini artıra bilər.
- Xroniki böyrək çatışmazlığı qanda lipazanın aktivliyini artıra bilər.
Vacib Qeydlər
Həyatın ilk iki ayında uşaqlarda lipaz aktivliyi aşağıdır, həyatın ilk ilinin sonuna qədər yetkin səviyyəyə yüksəlir.
Lipaza yalnız mədəaltı vəzidə olur və buna görə də amilaza ilə müqayisədə pankreas zədələnməsinin daha spesifik göstəricisidir. Kəskin parotitdə lipaz aktivliyi dəyişmir.