PRA (PLAZMA RENİN AKTİVLİYİ)
Renin, böyrəklərin glomerular hüceyrələri tərəfindən istehsal olunan bir fermentdir. Onun əsas funksiyası qan təzyiqini, kalium səviyyəsini və maye həcmi balansını tənzinləməkdir.
Renin böyrəklər tərəfindən qan təzyiqi düşdükdə, natrium konsentrasiyası azaldıqda və ya kalium konsentrasiyası artdıqda ifraz olunur. Renin təsiri altında angiotensinogen angiotenzin I-ə çevrilir, daha sonra başqa bir ferment tərəfindən angiotenzin II-yə çevrilir. Angiotensin II güclü vazokonstriktor təsirinə malikdir və aldosteron istehsalını stimullaşdırır. Nəticə qan təzyiqinin artması və normal natrium və kalium səviyyəsinin saxlanmasıdır.
Renin ifrazının bioloji ritmlərinin olması və bu zaman istinad dəyərlərinin standartlaşdırılması səbəbindən qan nümunələri ciddi şəkildə səhər saat 7-dən 10-a qədər götürülməlidir.
Nümunələr bu və ya digər mövqedə 2 saat qaldıqdan sonra ayaq üstə və ya uzanmış vəziyyətdə götürülür.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
Renin testi əsasən onun səviyyəsinin dəyişməsi ilə bağlı xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Tədqiqat yüksək qan təzyiqinə səbəb olan birincili hiperaldosteronizm - Kon sindromu üçün skrininq üçün xüsusilə dəyərlidir.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
• Əsasən yüksək qan təzyiqi və aşağı kalium səviyyələrində
• Kaliumun səviyyəsi normaldırsa, lakin dərman müalicəsinin effekti yoxdursa və ya erkən yaşda hipertoniya inkişaf edirsə (bir qayda olaraq, hipertoniyanın səbəblərini müəyyən etmək üçün test aldosteron testi ilə birlikdə aparılır).
Nəticələrin interpretasiyası
Renin testinin nəticələrini şərh edərkən aldosteron və kortizol səviyyələri nəzərə alınmalıdır. Yalnız bundan sonra yüksək qan təzyiqi ilə əlaqəli xəstəliklərin tam diaqnozu haqqında danışa bilərik.
Artan aldosteron ilə renin konsentrasiyasının azalması, çox güman ki, böyrəküstü vəzilərdən birinin xoşxassəli şişinin səbəb olduğu birincili hiperaldosteronizmi (Conn sindromu) göstərir. Asimptomatik ola bilər, lakin kalium səviyyəsi azalarsa, əzələ zəifliyi görünür. Hipokalemiya və hipertansiyon hiperaldosteronizmin qiymətləndirilməsinin zəruriliyini göstərir.
Renin və aldosteron səviyyələri yüksələrsə, ikincili aldosteronizm inkişaf edə bilər. Aşağı qan təzyiqi və natrium səviyyələri, həmçinin böyrəklərə qan axını azaldan şərtlər səbəb ola bilər. Ən təhlükəlisi, böyrəkləri qanla təmin edən damarların daralmasıdır (böyrək arteriyasının stenozu) - bu, renin və aldosteronun yüksək səviyyəsinə görə qan təzyiqinin nəzarətsiz artmasına səbəb olur, onda yalnız cərrahi müalicə kömək edə bilər. İkinci dərəcəli hiperaldosteronizm bəzən ürək çatışmazlığı, qaraciyər sirozu, böyrək xəstəliyi və toksikozu olan xəstələrdə inkişaf edir.
Renin səviyyəsi yüksəlirsə və aldosteron səviyyəsi aşağıdırsa, Addison xəstəliyi adlanan xroniki adrenal çatışmazlıq diaqnozu qoyula bilər ki, bu da susuzlaşma, aşağı qan təzyiqi və aşağı natrium və kalium səviyyələri ilə özünü göstərir.