Kreatinkinaz MB miokard zədələnməsinin spesifik və həssas göstəricisi olan hüceyrədaxili fermentdir.
Miokardın zədələnməsi travma, susuzlaşdırma, yoluxucu xəstəliklər, isti və soyuğa məruz qalma, kimyəvi maddələr kimi müxtəlif amillər nəticəsində baş verə bilər. Bununla belə, onun əsas səbəbi koronar damarların aterosklerozu və ürəyin işemik xəstəliyidir (CHD).
Kreatinkinaz MB-nin fəaliyyəti ilə infarktın miqyası arasında birbaşa əlaqə var. Buna görə də bu göstərici xəstəliyin proqnozunda istifadə edilə bilər.
İnfarktın inkişafına səbəb olmayan işemik miokard zədəsi (məsələn, stabil angina pektorisi) adətən kreatin kinaz MB-nin aktivliyini artırmır.
İnsan kreatinfosfokinazasının tərkibində 2 növ protomer (submolekulyar vahid) olur: M və B. Bu protomerlərin müxtəlif kombinasiyaları fermentin 3 izofermentini əmələ gətirir: tərkibində 2 M protomeri olan izoferment (MM fraksiyası) əzələlərdə, 2 ədəd B protomerinin birləşməsindən ibarət olan izoferment (BB fraksiyası) beyində, müxtəlif protomerlərin kombina siyasından (MB) ibarət olan izoferment isə miokardda daha geniş yayılmışdır. Ürək əzələsinin və ya skelet əzələlərinin zədələnmələri qan serumunun kreatinfosfokinaza aktivliyinin artması ilə müşayiət edilir. Bu zaman fermentin aktivliyi normal haldakına nisbətən 20-30 dəfə artıq ola bilər. Miokard infarktı zamanı serumda kreatinfosfokinazamn fəallığı xəstəliyin başlanmasından 4-8 saat sonra artır, 16-36 saat sonra maksimal aktivlik qeydə almır, 3-6 gündən sonra fermentin aktivliyi normal səviyyəyə enir.
Artmasına səbəb olan hallar:
- Kəskin miokard infarktı (infarktdan 3 saat sonra artır, 36 sa atdan sonra ən yüksək nöqtəyə çatır, 4 gün müddətində isə normal səviyyəyə enir);
- Ürək çatışmazlığı;
- Nevroz;
- Beyin travması;
- Kəskin fiziki gərginlikdən sonra Rabdomiozit;
- Əzələ zədələnmələri Kəskin əzələ travmaları;
- Kəskin miozit;
- Reye sindromu;
- BB izofermentinin artması;
- Bəzi karsinomalar (yumurtalıq, döş vəzisi, prostat).
- Simptomların başlamasından sonra ilk saatlarda kəskin miokard infarktı diaqnozunun qoyulması üçün;
- Prekardial bölgədə ağrı ilə baş verən xəstəliklərin differensial diaqnozu üçün;
- Miokardın zədələnməsinin dərəcəsini qiymətləndirmək və kəskin və xroniki karbonmonoksit zəhərlənmələrində, o cümlədən etanolun böyük dozalarına məruz qaldıqda xəstəliyin proqnozunu vermək;
- Təkrarlanan infarkt diaqnozu üçün;
- Geniş qarın və digər cərrahi əməliyyatlardan sonra reabilitasiya dövründə xəstələrdə miokard infarktı və digər koronar pozğunluqların inkişaf riskini qiymətləndirmək;
- Serivastatin, fluvastatin və pravastatinin təyin edilməsi zamanı yaranan ağırlaşmaları qiymətləndirmək.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
- Kəskin koronar sindromun simptomları ilə: 30 dəqiqədən çox davam edən, nitrogliserinlə aradan qaldırılmayan intensiv retrosternal ağrı, zəiflik, tərləmə, minimal fiziki güclə nəfəs darlığı;
- Elektrokardioqrammada xarakterik dəyişikliklər olmadan kəskin koronar sindromun simptomları ilə;
- Kəskin (və xroniki) miyokarditin simptomları ilə: qeyri-müəyyən retrosternal ağrı, artan yorğunluq, ürəyin işində fasilə hissi;
- Erkən postinfarkt dövründə miokard funksiyasını izləyərkən;
- Miokardın zədələnmə dərəcəsini qiymətləndirərkən və xəstəliyin proqnozunu verərkən, o cümlədən etanol və karbonmonoksitin aşağı dozalarına böyük və uzun müddət məruz qalma.