Maqnezium, Mg

Maqnezium həyat proseslərində mühüm rolu olan mikroelementlərdən biridir. Hüceyrədaxili mübadilənin (xüsusən karbohidratlann katabolizmi) bəzi çox mühüm reaksiyalarını kataliz edən fennentlərin (fosforilaza, enolaza və s.) fəallığı mühitdə məhz maqnezium ionlarının olmasından asılıdır. Maqnezium fermentlərin bir qrupunun aktivatoru, digər qrupunun isə inhibitorudur. Daha tez-tez kalsium metabolizmi ilə əlaqəli hər hansı bir disbalansın olmamasına baxmayaraq, hipokalsiemiya əlamətləri nümayiş etdirən xəstələrdə və maqnezium sulfat müalicəsi alan preeklampsiyalı xəstələrdə serum maqnezium konsentrasiyası ölçümünə ehtiyac olur. Xroniki alkoqolizm, kəskin pankreatit, xroniki qlomerulonefrit, hipoparatiroidizm, hiperparatioridizm, hiperaldosteronizm və malabsorbsiya hallarında serumda maqnezium konsentrasiyasında azalma meydana gəlir. Dehidratasiya, şiddətli diabetik ketoasidoz, Addison xəstəliyi (adrenokortikal çatışmazlıq), xroniki qlomerulonefrit, toxuma travması, hipotiroidizm, qırmızı qurd eşənəyi, multiple mieloma hallarında və dieta ilə maqnezium qəbulunun çox olması halında hipermaqniemiya meydana gələ bilər. Eritrosit daxili maqnezium konsentrasiyası, serum konsentrasiyasının təxmini üç qatı qədərdir. Bu səbəbdən hemoliz, serumda ölçülən maqnezium konsentrasiyasının yüksək olmasına səbəb ola bilər. Orqanizmin bütün maqnezium ehtiyatının 30%-ə qədəri yumşaq toxumalarda və mayelərdə, qalan hissəsi isə sümük­lərdə olur. Plazmadakı maqneziumun isə 1/3 hissəsi zülallarla birləşmə şəklindədir. Orqanizmin hüceyrədənkənar mayeləri­nin tərkibində maqneziumun qatılığı 1,6-2,54 mq ekv/l-dir. Bu kationun qatılığmın artması sinir sisteminin fəallığının və əzələlərin yığılma qüvvəsinin azalmasına səbəb olur. Maqneziumun miqdarı artdıqda isə sinir oyanıqılığı artır, periferik damarlar genişlənir, bə'zən (xüsusən kəskin miokard infarktın­dan sonrakı dövrdə) ürək aritmiyaları meydana çıxır. Hipermaqneziumemiyanın səbəbləri : böyrək çatmamazlığı, litium preparatları ilə müalicədə, hipo¬tireoz, laktasidoz; yeni törə¬mələr; hepatit; maqnezium preparatlarının qəbulu. Hipomaqneziumemiya: 1)keyfiyyətsiz qidalanma zamanı maqneziumun bağırsaqlardan pis sorulması; uzun müddətli diareya və ya nazoqastral aspirasiya; kəskin və xronik dispepsiya, enterokolit, xoralı kolit, kəskin bağırsaq keçməməzliyi, ödemli pankreatit, alkaloz. 2) hiperkalsiumemiya nəticəsində böyrəklərdən maqneziumun ekskresiyasının sürətləməsi; diuretiklərin, aminoqlikozidlərin, siklosporinin qəbulu; şəkərli diabet; alkolizm və alkaqol abstensiyası, ÜİX.