Tiroid Reseptor Antibodies (TRAbs)
TSH reseptor antitelləri xəstəlik patogenezi ilə ən yaxından əlaqəli autoantitellər olduğundan, kliniki əlamətlərin də müşayiət etməsi şərti ilə, bu antitellərin mövcudluğu Graves xəstəlyi ehtimalını qüvvətlə dəstəkləyən bir əlamət olaraq qəbul edilir. Bir növ biassay metodu istifadə edilərək tətbiq edilən tiroid stimullaşdırıcı antitel testi xəstəliyin diaqnozu üçün qızıl standart qəbul edilir. Bəzən xəstəliyin meydana çıxmasından çox uzun illər öncə TSH reseptor antitellərinin sintez olunmağa başlandığı görülə bilər. Bəzi Graves xəstələrində TSH reseptor stimullaşdırıcı antitellərə əlavə olaraq TSH reseptorlarını blokada edici antitellər də ola bilər. Bu iki qrup antitel arasındakı balans, klinikanın şiddətini müəyyən edir. Bəzi autoimmun hipotiroidizm xəstələrində klinikanın meydana çıxmasına TSH reseptorlarını blokada edici antitellərin cavabdeh olduğu göstərilə bilər.
Bəzən autoimmun tireoidit və Qreyvs xəstəliyi qırmızı qurdeşənəyi, pernisioz anemiya, revmatoid artrit kimi sistem xəstəliklərlə birgə mövcud olur. Buna görə də anti-TSHR miqdarı yüksək olan pasientlərdə bu patologiyaları istisna edən əlavə laborator testlər müayinə olunmalıdır.
Anamnezində Qreyvs xəstəliyinə görə cərrahi və ya radioaktiv yodla müalicə aldığı göstərilən, həmçinin hamiləlik vaxtı tireostatik preparatlarla müalicə alan qadınlarda anti-TSHR miqdarının təyini vacibdir. Çünki bu autoanticisimlər anadan dölə keçərək yenidoğulmuş körpələrdə tranzitor hipertireoza səbəb ola bilir. Ümumiyyətlə, hamiləlik zamanı radionuklid sinsitoqrafiya dölə teratogen təsir göstərdiyindən belə qadınlarda mövcud olan Qreyvs xəstəliyinə diaqnoz qoymaq üçün ən informativ metod anti-TSHR-n titrinin təyinidir.
Analiz üçün göstərişlər:
- Hiper-və hipotiroidizm sindromunun differensial diaqnostikası üçün;
- Graves xəstəliyinin təkrarlanmaması üçün müalicə və proqnoza nəzarət etmək;
- Yenidoğulmuşlarda keçici tiroid disfunksiyasının inkişafını proqnozlaşdırmaq;
- Hipertiroidizm əlamətləri zamanı: qıcıqlanma, narahatlıq, titrəmə, ürəyin işində fasilə hissi, oliqoamenoreya, iştahanın artmasına baxmayaraq çəki itkisi, istiliyə həssaslıq, xüsusən də oftalmopatiya (ekzoftalmos) və dərinin pretibial miksedeması olduqda;
- Qraves xəstəliyinin atipik klinik mənzərəsi zamanı: hipertiroidizmin ifadə olunmayan əlamətləri, qeyri-müəyyən palpasiya olunan guatr, eutireoz fonunda oftalmopatiya, birtərəfli oftalmopatiya.
- Hipotireozun simptomları zamanı: zəiflik, yuxululuq, konsentrasiyanın və yaddaşın pozulması, iştahın azalmasına baxmayaraq çəki artımı, soyuğa qarşı həssaslığın artması və s.
- Qreyves xəstəliyinin cərrahi müalicəsi və ya radioaktiv yod ilə müalicə tarixi olan hamilə qadınları, həmçinin tireostatik dərmanlar qəbul edən hamilə qadınları müayinə edərkə;
- Hipotiroidizm əlamətləri olan hamilə qadınları müayinə edərkən.