Göbələyin təyini
Göbələklər üçün əkilmə və antibiotikə həssaslıq testi göbələk infeksiyalarının diaqnozu və uyğun müalicənin seçilməsi üçün istifadə olunan laborator testidir. Bu test göbələk növlərinin müəyyən edilməsi və onları müalicə etmək üçün hansı antifungal dərmanların daha təsirli olacağını müəyyən etmək məqsədini daşıyır.
Göbələklər üçün əkilmə testi:
- Nümunənin götürülməsi:
- Göbələk infeksiyasından şübhələnildiyi bölgədən nümunə götürülür. Nümunə dəri, dırnaq, tükdən götürülə bilər.
- Nümunənin laboratoriyada əkilməsi:
- Nümunə xüsusi qidalı mühitə (agar və ya digər mühitlər) yerləşdirilir. Burada göbələklərin böyüməsi üçün əlverişli şərait yaradılır.
- Göbələklərin böyüməsi bir neçə gün, hətta həftələr çəkə bilər, çünki göbələklər bakteriyalardan daha yavaş çoxalır.
- Göbələklərin identifikasiyası:
- Böyüyən göbələk koloniyaları mikroskop və ya digər üsullarla tədqiq olunur. Mütəxəssislər göbələklərin morfoloji xüsusiyyətlərinə və böyümə xüsusiyyətlərinə əsaslanaraq onların növünü müəyyən edirlər (məsələn, Candida, Aspergillus, dermatofitlər və s.).
Antifungal həssaslıq testi:
- Göbələyin antifungal dərmanlara qarşı həssaslığının yoxlanılması:
- Nümunədə aşkar olunan göbələklər fərqli antifungal dərmanlarla təmasda saxlanılır.
- Dərmanların təsiri ilə göbələklərin böyüməsinin necə dəyişdiyi təyin olunur.
- Məsələn, azol qrupuna aid dərmanlar (flukonazol, ketokonazol), amfoterisin B və ya echinocandin qrupuna aid dərmanlar test edilir.
- Nəticələrin şərhi:
- Həssas: Göbələk müəyyən bir antifungal dərmana qarşı həssasdır, yəni həmin dərman göbələyin böyüməsini dayandıra və ya məhv edə bilər.
- Davamlı (rezistent): Göbələk həmin dərmana müqavimət göstərir, bu halda həmin dərman effektiv olmur və alternativ antifungal müalicə lazımdır.
Nə üçün istifadə olunur?
- Göbələk infeksiyalarının diaqnozu: Dermatofitlər (dəri infeksiyaları), Candida növləri (məsələn, oral və ya vaginal kandidoz) və ya Aspergillus (ağciyər infeksiyaları) kimi göbələklərin səbəb olduğu infeksiyaları təsdiqləmək.
- Müalicə yönümlü qərarlar: Həkimlərə hansı antifungal dərmanın xəstədəki göbələk növünə qarşı daha təsirli olacağını müəyyən etməkdə kömək edir.
Bu test infeksiyanın düzgün müalicəsi üçün vacibdir, çünki bəzi göbələklər müəyyən dərmanlara qarşı müqavimət göstərə bilər.
Nəticəyə nə təsir edə bilər?
- Tədqiqat üçün biomaterial götürməzdən əvvəl antifungal dərmanların (azollar, amfoterisin, exinokandinlər) istifadəsi (yalançımənfi nəticəyə səbəb ola bilər);
- tədqiqat üçün biomaterialın növü (steril və ya qeyri-steril).