Borrelia spp, Lyme xəstəliyi, Lyme borreliozu
Analiz haqqında ümumi məlumat
Test Borrelia burgdorferi-yə qarşı antikorları aşkar edir. Bu bakteriya spiroxetlər qrupuna aiddir və insanlarda gənə borreliozuna (Lyme xəstəliyi) səbəb olur.
Bir şəxs özü B. burgdorferi ilə yoluxmuş gənə tərəfindən dişləndikdə yoluxur. Borreliozun daşıyıcısı olan iksod gənələri ən çox yayılmış gənə qrupudur, onlara Şimal yarımkürəsinin mülayim zonasında hər yerdə rast gəlinir. Çox vaxt insanların yoluxması gənələrin fəaliyyəti dövründə - yaz və yayda baş verir.
Borreliozun inkubasiya dövrü bir neçə həftədir. Erkən mərhələlərdə aşağıdakı simptomlar müşahidə edilə bilər: yorğunluq, titrəmə, baş ağrısı. Həmçinin, borrelioz ilə bəzən xarakterik bir sıpgi meydana gəlir - eritema migrans (tədricən genişlənən dərinin qızartısı). Xəstəlik müalicə olunmazsa, ciddi problemlər yarana bilər: oynaq ağrıları, meningit, əzalələrin uyuşması, üz iflici, yaddaşın pozulması, (nadir hallarda) göz və ürəyin zədələnməsi. Xəstəliyin müalicəsi adətən təsirli olur.
Yoluxduqda insan limfositləri antikorlar istehsal etməyə başlayır - bakteriyaları zərərsizləşdirən xüsusi zülallar (immunoqlobulinlər). İmmunoqlobulinlər M (IgM) infeksiyadan bir neçə gün sonra qanda ilk olaraq görünür. Lakin onlar adətən daha gec (2-3 həftə sonra) müəyyən edilə bilər. Təxminən 6 həftədən sonra IgM konsentrasiyası maksimuma çatır və sonra tədricən azalır (bir neçə ay və hətta illər ərzində).
Başqa bir növün antikorları - immunoglobulin G (IgG) - adətən bir az sonra görünür və qanda daha uzun müddət qalır. Ancaq artıq sağalmış bir insanda həm IgG, həm də IgM ola bilər.
Beləliklə, IgM antikorları son infeksiyanın diaqnozu üçün ən uyğundur ( ilk simptomlardan 1-2 ay ərzində faydalıdır).
Tədqiqat nə üçün istifadə olunur?
Gənə ilə ötürülən borreliozun diaqnozunu təsdiqləmək üçün ELISA-nın (və ya digər seroloji üsulların) müsbət nəticəsini yoxlamaq.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
- ilk test (adətən ELISA) B. burgdorferiyə qarşı antikor aşkarlanan zaman;
- ilk testin nəticələri (ELISA) qeyri-müəyyən olduqda (məsələn, antikor titri çox aşağı idi);
- gənə borreliozunun simptomları ilə: eritema migrans, qızdırma, titrəmə, baş ağrısı, ürəkbulanma, yorğunluq, oynaqlarda, sümüklərdə və əzələlərdə dövri ağrı, meningit, üz iflici, ətrafların uyuşması, yaddaş pozğunluğu, gözlərin və ürəyin zədələnməsi (nadir hallarda);
- gənə borreliozunun müalicəsinin effektivliyini qiymətləndirmək.
* Gənə dişləmədikdə 2 həftədən çox vaxt keçmədən analiz verilməlidir.
Vacib Qeydlər
ELISA nəticəsi mənfi olarsa, immunoblot ümumiyyətlə lazım olmaya bilər. İmmunoblotun etibarlılığı yüksəkdir. Buna görə də, nəticəyə əmin olmaq üçün iki testdən istifadə edilməlidir (əvvəlcə ELISA, sonra təsdiq üçün immunoblot).