Xlamidioz mənşəli urogenital xəstəliklərinin seroloji diaqnostikasında istifadə olunur.
Xlamidiya infeksiyası, Chlamydia cinsindən olan mikroorqanizmlərin yaratdığı xəstəliklər toplusudur. Xlamidiya bir növ bakteriyadır. İnsanlarda xəstəliyə dörd növ xlamidiya səbəb olur, onlardan biri Chlamydia trachomatisdir. Bu növün hər biri müəyyən bir orqana zərər verməyə meylli olan bir neçə növə (serotip) malikdir. Chlamydia trachomatis müəyyən hüceyrə növlərini yoluxdurur, hansılar ki,
sidik yollarının selikli qişasını əhatə edir.Qadınlarda uşaqlıq boynunun daxili səthini, udlağın arxa divarını, düz bağırsağın selikli qişasını, gözün konyunktivasını və həyatın ilk aylarında uşaqlarda tənəffüs yollarını əhatə edir. Xlamidiya ilə yoluxma, selikli qişaların patogenlə birbaşa təması nəticəsində, adətən qorunmayan əlaqə zamanı baş verir. Yenidoğulmuşlar doğum kanalından keçərkən yoluxa bilər.
İnfeksiya yoluxduqdan xəstəliyin ilk əlamətlərinin görünməsinə qədər inkubasiya dövrü 7 gündən 20 günə qədər və ya daha çox davam edir. Bəzən görünən əlamətlər inkişaf etmir. Bu, ya asimptomatik daşıma, ya da xəstəliyin əlamətlərinin nəzərə çarpmayan, lakin toxumaların strukturları və funksiyalarının yavaş-yavaş pozulduğu hallardır (xəstəliyin davamlı forması).
Qadınlarda xlamidiya infeksiyası ən çox servikal kanalın iltihabı şəklində baş verir, buradan uşaqlıq boşluğuna və uşaqlıq (fallopiya) borularına keçir. Fallopiya borularının iltihabı (salpingit) xlamidiyanın ən çox görülən ağırlaşmasıdır və uşaqlıq borularının tıxanmasına və nəticədə sonsuzluğa və ya uşaqlıqdankənar (ektopik) hamiləliyə səbəb ola bilər.
Kişilərdə xlamidiya uretranın iltihabı (uretrit), vas deferens (epididimit) şəklində ola bilər. Bəzən prostat vəzinin iltihabı (prostatit) baş verir.
Hamilə qadınların 5 ilə 20% arasında servikal kanalın xlamidiya infeksiyası var. Onlardan doğulan uşaqların təxminən yarısı doğuş zamanı yoluxur. Yoluxmuş uşaqların yarısında xlamidiya konyunktiviti, 10%-də pnevmoniya inkişaf edir.
Cinsi əlaqə zamanı xlamidiya infeksiyası kəskin iltihablı bir xəstəliyə səbəb ola bilər - limfogranuloma venereum. Xəstəlik irəlilədikcə limfa düyünləri böyüyür. Gələcəkdə cinsiyyət orqanlarında və rektumda dəyişikliklərlə əlaqəli ağırlaşmalar mümkündür.
Xlamidiya ilə yoluxma orqanizmdə anticisimlərin (immunoglobulinlərin) istehsalı ilə müşayiət olunur: IgM, IgA, IgG. Onların hər birinin istehsalı yoluxucu prosesin müəyyən bir mərhələsi ilə əlaqələndirilir ki, onların görünüşü və qandakı miqdarı xəstəliyin mərhələsini mühakimə etmək üçün istifadə edilə bilər.
IgM sinifinin anticisimləri digər immunoqlobulinlərdən daha erkən mərhələdə (infeksiyadan 5 gün sonra) görünür. Digər növ antikorların (IgA, IgG) olmaması halında IgM-nin olması, 2 həftədən çox olmayan bir müddət əvvəl baş verən xlamidiya ilə əsas infeksiyanı göstərir. IgM-nin bu xüsusiyyəti yenidoğulmuşlarda xlamidiya diaqnozunda xüsusi əhəmiyyət kəsb edir, çünki bu tip anticisimlər ananın qanından uşağın orqanizminə plasental baryerdən daxil olur. Bu o deməkdir ki, IgM uşağın orqanizmində yalnız aktiv yoluxucu prosesin başlaması nəticəsində görünə bilər. İnfeksiya yoluxduqdan 2-3 ay sonra IgM anticisimləri xəstəliyin müalicə olunub-olunmamasından asılı olmayaraq qan dövranından yox olur. Beləliklə, IgA və IgG-nin yüksək konsentrasiyası fonunda IgM-nin olmaması xəstəliyin 2-3 aydan çox davam etdiyini göstərir.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
- Xlamidiya ilə ilkin infeksiyanı aşkar etmək üçün;
- Yenidoğulmuşlarda xlamidiya diaqnozu üçün;
- Dərhal müalicə tələb edən xlamidiya ilə infeksiya nəticəsində yaranan xəstəliyin mərhələsini müəyyən etmək;
- Antibiotik terapiyasının məqsədəuyğunluğu barədə qərar vermək.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
- Xlamidiya infeksiyasının simptomları olduqda. Qadınlarda bu, genital traktdan axıntı, yanma, cinsiyyət bölgəsində qaşınma, qarın altındakı ağrıdır. Kişilərdə-sidik ifrazı zamanı yanma, uretradan axıntı, ağrı, cinsiyyət orqanları nahiyəsində qaşınma;
- Yenidoğulmuşlarda konyuktivit və/və ya pnevmoniya simptomları ilə;
- Xlamidiya infeksiyasının mərhələsini təyin etmək tələb olunduqda;
- Antibiotik terapiyası zamanı onun effektivliyini müəyyən etmək lazımdırsa.
- xlamidiya ilə yoluxma iki həftədən az əvvəl baş verib (IgA və IgG üçün analizin nəticəsi mənfi olarsa);
- xroniki xlamidiya infeksiyasının kəskinləşməsi (IgG testinin nəticəsi müsbət olarsa).
Mənfi nəticənin səbəbləri:
- xlamidiya ilə infeksiyanın olmaması (IgA və IgG üçün analizin nəticələri də mənfi olarsa);
- infeksiya 5 gündən az əvvəl baş verib;
- xlamidiya ilə yoluxma 2-3 aydan çox əvvəl baş verib (İgG üçün analizin nəticəsi müsbət olarsa).
Vacib Qeydlər
İnfeksion prosesin başlanmasından iki həftədən az vaxt keçsə, mənfi test nəticəsi əldə edilə bilər.