Unsaturated iron-binding capacity
Serumda dəmir miqdarının qiymətləndirilməsində istifadə olunur.
Hipoxrom anemiyalar, kəskin hepatitlər və hamiləliyin son həftələrində dəmir birləşdirmə qabiliyyəti artır, dəmir çatışmazlığı ilə əlaqədar olmayan anemiyalar, xroniki infeksiyalar, bədxassəli törəmələr, siroz, hemoxromatoz, böyrək xəstəlikləri və talassemiyalarda isə bu göstərici azalır.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
Bu test adətən qan zülalları ilə bədəndəki dəmirin miqdarını müəyyən etmək üçün serum dəmiri və transferrinlə birlikdə verilir. Bu tədqiqatlar transferrinin dəmirlə doyma faizini hesablamağa, yəni qanın nə qədər dəmir daşıdığını dəqiq müəyyən etməyə imkan verir. Bu göstərici dəmir mübadiləsini ən dəqiq şəkildə xarakterizə edir.
Bu testlərin məqsədi dəmir çatışmazlığı və ya artıqlığını müəyyən etməkdir. Anemiyası olan xəstələrdə xəstəliyin dəmir çatışmazlığı və ya xroniki xəstəlik və ya vitamin B12 çatışmazlığı kimi digər səbəblərdən olub olmadığını müəyyən edə bilərlər. Maraqlıdır ki, dəmir çatışmazlığı olanda onun səviyyəsi aşağı düşür, lakin FBC artır. Bu testlər həmçinin dəmir zəhərlənməsi və ya irsi hemoxromatozdan şübhələndikdə aparılır, bu xəstəlik dəmirin udulmasının və bədəndə yığılmasının artması ilə əlaqədardır. Onunla serumda dəmirin konsentrasiyası artır və FBC azalır və ya normal olaraq qalır.
Bu test nə zaman təyin olunmalıdır?
Ümumi qan testində, hemoglobin, hematokrit, qırmızı qan hüceyrələrinin sayı (serum dəmir testi ilə birlikdə) hər hansı bir anormallıq aşkar edildikdə;
Dəmir çatışmazlığı və ya artıqlığının olmasını düşünürsüzsə, erkən mərhələlərdə dəmir çatışmazlığı heç bir əlamət göstərməyə bilər. Bir şəxs əgər sağlamdırsa, xəstəlik yalnız hemoglobin 100 q/l-dən aşağı düşəndə özünü pis hiss edə bilər. Adətən bu şikayətlərə aiddir: ümumu halsızlıq, yorğunluq, başgicəllənmə, baş ağrısı və s.
Şiddətli dəmir çatışmazlığı olduqda isə nəfəs darlığı, sinə, baş ağrısı, ayaqlarda zəiflik və s. hallar olur. Bəzilərində qeyri-adi qidalar (təbaşir, gil) yemək istəyi, dilin ucunda yanma, ağız künclərində çatlar var. Uşaqlarda öyrənmə çətinliyi ola bilər.
Həddindən artıq dəmir yüklənməsi (hemokromatoz) şübhəsi varsa, TİA və dəmir mübadiləsini əks etdirən digər testlər təyin edilə bilər. Bu vəziyyət oynaqlarda və ya qarında ağrılar, halsızlıq, yorğunluq, cinsi həvəsin azalması, ürək ritminin pozulması kimi bir çox formada özünü göstərir.
Dəmir çatışmazlığı və ya artıqlığının müalicəsinin effektivliyinə nəzarət edərkən.
UİBC-in qanda yüksəlməsinin səbəbləri:
-Hipoxrom anemiya
-Hamiləlik,
-xroniki qan itirmə,
-kəskin hepatit,
-həqiqi polisitemiya - Vakez xəstəliyi,
-qidada dəmirin defisiti və sorulmanın pozulması zamanı.
UİBC-in qanda azalmasının səbəbləri:
-Pernitsioz anemiya;
-hemoxromatoz;
-hemolitik anemiya;
-atransferrinemiya;
-xronik infeksiya;
-dəmirlə xronik zəhərələnmə;
-qaraciyərin xronik xəstəliyi;
-orağabənzər hüceyrə anemiyası;
-nefroz;
-qaraciyər çatmamazlığı;
-bədxassəli şiş;
-talassemiya