Ca (Calcium)
Kalsium bir çox fermentlərin aktivatorudur; xüsusən qamn laxtalanması prosesində mühüm rolu vardır. Qanda kalsiumun miqdarının kəskin surətdə azalması tetanik qıcolmalarla nəticələnir. Bu, hipoparatireoz(tetanıya) xəstəliyinin ən mühum əlamətlərindən biridir.
Orqanizmdə kalsiumun böyük hissəsi sümüklərdə (fosfat bir ləşmələri şəklində) toplanır. Sümüklərdə, hüceyrədaxili mühitdə və orqanizmin bioloji mayelərində kalsiumun miqdarı əsasən pa- rathormon və kalsitonin vasitəsilə tənzim edilir və çox vaxt möv sümlə əlaqədar olaraq, dəyişikliklərə uğrayır (qış aylarında artır)
Artmasına səbəb olan hallar:
- Mieloma;
- Limfoma;
- Leykoz;
- Akromeqaliya;
- Tireotoksikoz;
- İdiopatik hiperkalsiemiya;
- Polisitemiya;
- Pecet xəstəliyi;
- Sarkoidoz;
- Hiperparatiroidizm;
- Sümüyün ilkin bədxassəli və ikincili metastatik şişləri;
- Ağciyər karsinoması;
- Böyrək karsinoması;
- D vitamininin yüksək dozada qəbul edilməsi;
- Estrogenlər, hamiləliyin qarşısın alan hormonal preparatlar;
- Uzun müddət ayaq üstü qalma (15 dəq. müddətində 4-7%-ə qədər arta bilər).
- Qaraciyər sirrozu;
- D vitamini çatışmazlığı;
- Alkoqolizm;
- Kəskin pankreatit;
- Xronik böyrək çatışmazlığı;
- Maqnezium çatışmazlığı;
- Kuşinq sindromu;
- Hipoparatiroidizm;
- Bəzi dərman preparatlarının qəbulu (kortikosteroidlər, diuretikler, insulin, qlükaqon, tetrasiklin).